Anneleen & Wim
Pastorie Vollezele
Categorie: Karaktervolle Verbouwingen
Locatie: Vollezele
De Pastorie werd lang gebruikt als privéwoning. Toen de Kerkraad van Sint Pieter Galmaarden de woning enkele jaren geleden gekocht, was ze volledig in verval geraakt.
Historische achtergrond
De Pastorie van Vollezele dateert uit de 18de eeuw.
In deze periode werden er heel wat pastorieën gebouwd. In 1769 tekende Keizerin Maria Theresia immers een wet waardoor de lokale tiendheffers verplicht werden om in te staan voor de huisvesting en het onderhoud van de woning van de dorpspastoor. Ervoor eigenden de abdijen en kloosters zich deze tienden, die oorspronkelijk nochtans bedoeld waren voor de parochiale werking, vaak toe.
De pastorieën uit deze periode hebben vaak een soortgelijke opbouw: een centrale gang van voordeur naar tuindeur snijdt het huis in twee. Langs beide kanten van de tuin bevinden zich telkens meestal 2 kamers. De voor- en achterdeur wordt nogal ’s bekroond door een bovenlicht in rococo-stijl.
De indeling op de verdieping volgt grotendeels deze van het gelijkvloers. Vaak zit de trap verborgen achter een deur en kan ze d.m.v. een deur, luik of hek afgesloten worden van op de bovenverdieping.
Bij de meeste pastorieën vinden we links en rechts van het hoofdgebouw een lager bijgebouw onder lessenaarsdak.
De Pastorie van Vollezele volgt grotendeels deze principes, met slechts 2 uitzonderingen. De trap bevindt zich hier aan het uiteinde van de centrale gang. We hebben echter sporen terug gevonden dat dit niet zijn oorspronkelijk positie is. Mogelijk bevond de trap zich oorspronkelijk achter een deur links van de gang. De Pastorie wordt links en rechts wel geflankeerd door bijgebouwen, deze zien er echter anders uit en zijn ook anders gepositioneerd, dan wat bij pastorieën uit de 18de eeuw gangbaar was. Vermoedelijk zijn ze van latere datum.
Het gebruik als pastorie was hier maar van korte duur. Kort na de bouw brak immers de Franse Revolutie uit. Door het Concordaat van 1801 werden pastorieën en kerken overgedragen aan de burgerlijke overheid. Aan het einde van de 19de eeuw werd er tegenover de oorspronkelijke Pastorie van Vollezele een nieuwe gebouwd.
De Pastorie werd lang gebruikt als privéwoning. Toen de Kerkraad van Sint Pieter Galmaarden de woning enkele jaren geleden gekocht, was ze volledig in verval geraakt.
Juridische toestand
De Pastorie is niet beschermd als monument, ze staat wel op de Inventaris van vastgesteld Bouwkundig Erfgoed. Ze grenst langs de linkerzijde aan de als monument beschermde parochiekerk van Sint Paulus met het eveneens beschermd kerkhof en kerkhofmuur.
Herbestemming
De Pastorie wordt herbestemd tot een pastoraal ontmoetingshuis, in combinatie met enkele woongelegenheden.
Het pastoraal ontmoetingshuis wordt voorzien op het gelijkvloers van de bestaande Pastorie.
De centrale as tussen de met rococo bovenlicht uitgewerkte toegangsdeuren in voor- en achtergevel wordt hersteld. De huidige trap naar de 1ste verdieping wordt gedemonteerd en verplaatst.
Links van de centrale gang worden een vergaderruimte en een aantal ondersteunende functies voorzien, rechts geeft een dubbele deur toegang tot het onthaal en archief van het pastoraal ontmoetingshuis. Achter het pastoraal ontmoetingshuis en er van los gemaakt door een meditatieve binnentuin, is een religieuze blibliotheek met studiezithoek voorzien. Een glazen pandgang verbindt de Pastorie met de bibliotheek. De rechter pandgang is eveneens de toegang voor mindervaliden tot het volledige gelijkvloers van het pastoraal ontmoetingshuis.
Door tussenvoeging van de meditatietuin, blijft de klassiek in 5 traveeën ingedeelde achtergevel van de pastorie bewaard. De achtergevel is sterk aangetast door vocht en zal daarom als bescherming wit gekaleid worden (uiteraard met uitzondering van de arduinen raam- en deuromlijstingen), zoals dit bij pastorieën uit deze periode nogal eens het geval was. De bibliotheek en studiezithoek bevindt zich tussen meditatie- en achtertuin.
De zijgevels van de pastorie krijgen zowel binnen als buiten een witte bepleistering. Door haar witte volume staat de pastorie opnieuw centraal in het geheel.
Op de bovenverdiepingen van de pastorie worden 2 duplexwoningen voorzien, met leefruimtes op de 1ste verdieping en slaapruimtes op de 2de verdieping.
De bijgebouwen worden vervangen door 2 nieuwe zijvleugels, deze worden in één lijn met de voorgevel van de pastorie ingeplant. De pastorie komt hierdoor opnieuw centraal te staan.
Het ontwerp van de nieuwe zijvleugels is geïnspireerd op de traditionele zijvolumes bij 18de-eeuwse pastorijen, met een in leien afgewerkt lessenaarsdak, dat oploopt naar de zijgevels van de pastorie.
De nieuwe zijvleugels, die elk 2 appartementen bevatten, worden links en rechts van de pastorie los gemaakt door middel van een tussenelement in glas. Deze vormen de aanzet van de glazen pandgang, die achteraan de verbinding maakt met de bibliotheek.
De nieuwe zijvolumes met lessenaarsdak worden volledig met lichtgrijze leien bekleed en zijn daardoor duidelijk als nieuw volume leesbaar. De omkadering van de ramen van de pastorie wordt in de voorgevels van de zijvolumes op een hedendaagse manier verwerkt. Alle nieuwe uitbouwen onder plat dak worden uitgewerkt in witte gevelbepleistering. In combinatie met de lichtgrijze volumes met lessenaarsdak, krijgen we hierdoor een licht ogend geheel.
Gefaseerde uitvoering
De werken zullen in 2 fasen uitgevoerd worden.
Eerst worden alle casco werken aan het Pastorie-gebouw uitgevoerd, zodat ze weer waterdicht en structureel gezond staat. Op het einde van deze fase worden de 2 bestaande bijgebouwen afgebroken.
Na een korte tussenpauze – bedoeld om indien nodig bvb. noodzakelijke restauratiewerken uit te voeren langs onze zijde van de kerkhofmuur – start dan fase 2. In fase 2 worden alle nieuwbouwdelen gerealiseerd en wordt de Pastorie ook volledig afgewerkt.
De start van fase 1 is voorzien voor het najaar van 2023. We houden je verder op de hoogte van de werken via onze sociale media-kanalen.
